Mensbeeld

Mensbeeld analyse McGregor

Theorie X en Theorie Y van McGregor

Een visie op mensen en hun functioneren

Voordat u goede functioneringsgesprekken kunt voeren, is het belangrijk om inzicht te hebben in uw mensbeeld. Immers, als u ervan overtuigd bent dat mensen alleen gemotiveerd worden door dreiging met sancties, of als u gelooft dat alleen positieve feedback effectief is, zal uw functioneringsgesprek een heel specifiek verloop hebben.

McGregor (1960) stelde dat er grofweg twee verschillende visies op de menselijke natuur bestaan. De eerste visie, die hij Theorie X noemde, omvat de volgende uitgangspunten:

Theorie X

Werknemers hebben van nature een hekel aan werken en zullen werk waar mogelijk vermijden.
Omdat werknemers een hekel hebben aan werken, moeten ze gedwongen, gecontroleerd of met straffen bedreigd worden om doelen te bereiken.
Werknemers zullen zich waar mogelijk onttrekken aan verantwoordelijkheid en verlangen naar duidelijke leiding.
De meeste werknemers hechten meer waarde aan zekerheid dan aan andere factoren in hun werk en vertonen weinig ambitie.

Tegenover deze negatieve visie op de menselijke natuur plaatste McGregor vier andere uitgangspunten, die hij Theorie Y noemde.

Theorie Y

Werknemers kunnen werken net zo natuurlijk vinden als uitrusten of spelen.
Mensen zullen zichzelf controleren en sturen als ze zich betrokken voelen bij de doelstellingen.
De gemiddelde mens kan leren verantwoordelijkheid te aanvaarden en zelfs na te streven.
Het vermogen om innovatieve beslissingen te nemen is aanwezig in elk individu.

Theorie X en Theorie Y – Zelftest

Deze vragenlijst helpt u inzicht te krijgen in uw eigen veronderstellingen over anderen en de menselijke natuur. De lijst bestaat uit tien stellingen. Maak bij elke stelling een keuze tussen A of B, afhankelijk van in hoeverre u geloof hecht aan de ene uitspraak in relatie tot de andere.

De puntenverdeling van uw antwoorden bepaalt of u meer neigt naar Theorie X of Theorie Y. Probeer eerlijk te antwoorden en verzet u tegen de natuurlijke neiging om een antwoord te kiezen dat overeenkomt met hoe u zou willen dat het is.

Maak bij elke vraag een keuze tussen A of B. Kies bij een lastige keuze wat het meest bij u past.

Het zit in de aard van de mens om zo weinig mogelijk werk te doen als dat ongestraft kan.

Wanneer mensen werk vermijden, komt dat meestal doordat hun werk weinig zinvol is.

Als werknemers toegang hebben tot alle gewenste informatie, wordt hun houding positiever en vertonen ze vaker verantwoordelijk gedrag.

Als werknemers toegang hebben tot meer informatie dan nodig is voor hun directe taken, zullen ze die informatie gewoonlijk misbruiken.

Werknemers vragen naar hun ideeën heeft het nadeel dat hun perspectief te beperkt is, waardoor hun suggesties weinig praktische waarde hebben.

Werknemers vragen naar hun ideeën zorgt ervoor dat hun perspectief breder wordt en leidt tot waardevolle suggesties.

Als mensen weinig fantasie en vindingrijkheid tonen in hun werk, komt dat doordat weinig mensen dit daadwerkelijk bezitten.

De meeste mensen zijn creatief en vindingrijk, maar dit wordt beperkt door supervisie en de aard van het werk.

Mensen stellen hun normen hoger als ze verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen gedrag en hun eigen fouten moeten corrigeren.

Mensen stellen hun normen lager als ze niet gestraft worden voor wangedrag en fouten.

Het is beter om mensen zowel goed als slecht nieuws te brengen, omdat de meeste werknemers het volledige verhaal willen horen, hoe pijnlijk ook.

Het is beter slecht nieuws over het bedrijf niet te delen, omdat de meeste werknemers eigenlijk alleen goed nieuws willen horen.

Een supervisor heeft recht op meer respect en tast zijn prestige aan als hij toegeeft dat een ondergeschikte gelijk had en hijzelf ongelijk.

De prestige van een supervisor neemt toe als hij toegeeft dat een ondergeschikte gelijk had en hijzelf ongelijk.

Als je mensen voldoende betaalt, zullen ze zich minder druk maken om immateriële zaken zoals verantwoordelijkheid en erkenning.

Als je mensen interessant en uitdagend werk biedt, zullen ze minder snel klagen over hun beloning en secundaire arbeidsvoorwaarden.

Als mensen hun eigen doelen en prestatienormen mogen bepalen, stellen ze die hoger dan hun leidinggevende zou doen.

Als mensen hun eigen doelen en prestatienormen mogen bepalen, stellen ze die lager dan hun leidinggevende zou doen.

Hoe meer kennis en vrijheid iemand heeft in zijn werk, des te meer controlemechanismen nodig zijn om hem in het gareel te houden.

Hoe meer kennis en vrijheid iemand heeft in zijn werk, hoe minder controlemechanismen nodig zijn om goede prestaties te garanderen.